Pericardectomie 

(verwijdering van het hartzakje)

Het hartzakje of pericard is letterlijk een stevig zakje om het hart.  Het is gevuld met een hele kleine hoeveelheid vocht om het hart soepel in het hartzakje te laten bewegen. Wanneer er een opbouw is van vloeistof in het hartzakje spreken we van een pericardovervulling. Dit kan een levensbedreigende situatie zijn, aangezien een grotere hoeveelheid vocht een verhoogde druk geeft op de hartspier en hierdoor kan het hart niet meer goed pompen. We spreken van een harttamponade. In eerste instantie moet het vocht verwijderd worden of 'afgetapt' worden. Indien deze overvulling terugkomt  is een operatie aangewezen waarbij het hartzakje gedeeltelijk verwijderd wordt, dit wordt in de vakterminologie “partiële pericardectomie” genoemd.


Foto: pericardovervulling bij een hond

Symptomen

Middel- tot grote rassen zijn gevoeliger voor een overvulling van het hartzakje. De meest voorkomende rassen zijn Duitse Herders, Golden, Labrador Retrievers en Rottweilers. Een  tumor (chemodectoma) aan de hartbasis dat ook harttamponade geeft, komt vaker voor bij kortsnuitige rassen zoals de Engelse en Franse Bulldoggen. Een overvulling van het hartzakje kan soms heel traag evolueren waardoor patiënten kunnen compenseren totdat de emmer overloopt. Dan worden ze benauwd, kunnen ze niet of moeizaam lopen en hoopt er vocht op in de buik waardoor ze een dikkere buik ontwikkelen. Soms collaberen honden en klappen ze letterlijk dicht. Vage klachten zoals verminderde eetlust, verminderde activiteit, inspanningsintolerantie kunnen ook voorkomen.

Diagnose

Een vermoeden van een hartprobleem kan gesteld worden op basis van het klinisch onderzoek. Door de harttamponade kan het moeilijk zijn om de hartslagen te horen bij auscultatie. Honden met een pericardovervulling hebben een hoge hartfrequentie, een slechte algemene circulatie en wanneer we naar de slijmvliezen kijken, zien ze eerder wit dan het normale roze kleur. Een röntgenfoto van de borstkas toont een enorm vergroot hart  met een ronde vorm.
Een echo van het hart is de beste manier om een pericardovervulling aan te tonen. Een eventuele massa kan ook in beeld worden gebracht. Ter hoogte van het rechter hartoortje is het vaak een hemangiosarcoma en anderzijds aan de hartbasis  gaat het vaak om een chemodectoma. Soms is er geen massa aan te tonen en is de vloeistof opbouw gelinkt met een ontsteking of is er geen onderliggende oorzaak aan te tonen.

Behandeling

Pericardovervulling is vaak levensbedreigend. Om de verdere harttamponade te stoppen zal het hartzakje aangeprikt moeten worden om zo het vocht te verwijderen. Dit vocht wordt best verder onderzocht. Indien het hartzakje zich terug vult, kan het hartzakje opnieuw worden aangeprikt. Anderzijds kan het hartzakje chirurgisch verwijderd worden. Ook bij tumoren kan dit overwogen worden omdat dit de levensduur kan verlengen, maar vooral bij patiënten met een idiopatische vorm van pericardovervulling is dit een definitieve oplossing.
Bij de operatieve ingreep wordt een groot deel van het hartzakje verwijderd of wordt het zakje opengemaakt. Hierdoor kan er geen vocht meer ophopen in het zakje maar komt het vocht in de borstkas terecht en wordt via het buikvlies opgenomen door het lichaam. Dergelijke operaties kunnen op verschillende manieren gebeuren zoals tussen 2 ribben, via het borstbeen of via de buik door het diafragma heen. Dit kunnen wij, bij bepaalde goed selecteerde patiënten, zelfs via een kijkoperatie uitvoeren met drie kleine gaatjes.
Chemotherapie en radiotherapie kunnen bijkomende of alternatieve opties zijn, indien een tumoraal proces aan de basis ligt, om zo de levensduur van de hond te verlengen.


Complicaties

Bij de meeste honden verloopt het aanprikken van het hartzakje vlot, maar bij 10-15% komen er levensbedreigende complicaties voor zoals hartritmestoornissen of een bloeding.
Indien het hartzakje chirurgisch verwijderd wordt zijn er uiteraard risico’s verbonden aan de ingreep zelf of de anesthesie. Dergelijke patiënten worden zo goed mogelijk gestabiliseerd voor ze een dergelijke operatie ondergaan. Ook tijdens een borstkasoperatie kunnen bloedingen en/of hartritmestoornissen optreden. Na de operatie komen infecties en problemen met wondgenezing af en toe voor.

Prognose

De lange termijn vooruitzichten hangen af van de onderliggende oorzaak van de overvulling van het hartzakje. Bij een idiopatische pericardovervulling kunnen lange overlevingstijden tot meer dan 3 jaar worden bereikt wanneer het zakje wordt verwijderd. Bij de aanwezigheid van tumoren is het heel erg afhankelijk van het type tumor. Zo kan bij hartbasistumoren een gemiddelde overlevingstijd van ± 2 jaar worden bereikt met pericardectomie. Dit in tegenstelling tot een uiterst kwaadaardig hemangiosarcoma die vaak al is uitgezaaid bij diagnose en hierbij bedraagt de gemiddelde overlevingstijd slechts een 3-tal maanden.


Tarieven

Deze operatie kost € 1200,00 - € 1500,00 en € 1500,00 - € 2000,00 als de ingreep middels laparoscopie uitgevoerd word.
De tarieven zijn exclusief een intake consult, herhalings- en/of controle consult.
Prijswijzigingen onder voorbehoud.